موقعیت استراتژیکِ ولایت پروان: دهلیزی تجاری یا کانونی از نزاع داخلی و نفوذ عناصر ضددولتی؟ (۷)

۲۲ حوت (اسفند) ۱۴۰۰ – ۱۳/ ۳/ ۲۰۲۲

پروان یکی از ۳۴ ولایت افغانستان است که در شمال کابل قرار دارد. این ولایت یک کریدور اتباطی است که ولایت های مرکزی و شرقی را به ارتفاعات شمالی و از طریق آن به کشورهای آسیای میانه متصل می کند. پروان با واقع شدن در موقعیتی استراتژیک، یکی از ولایات شناخته شده افغانستان است که از شمال با ولایت بغلان، از شرق با ولایات پنجشیر و کاپیسا، از جنوب با ولایت کابل و از غرب با بامیان و میدن وردک همسایه است. چاریکار مرکز این ولایت است. همچنین پروان به ولسوالی هایِ بگرام، کوه صافی، سید خیل، جبل سراج، سالنگ، سرخ پارسا، شیخ علی، شینواری و چاریکار تقسیم می شود.

این ولایت دارای جمعیت تخمینی ۷۳۸۰۰۰ نفر و متشکل از جمعیتی چند قومی از پشتون ها، تاجیک ها، ازبک ها، قزلباش ها، کوچی ها و هزاره ها می باشد. حدود سه چهارم (۷۳%) از جمعیت پروان در ولسوالی های روستایی و یک چهارم (۲۷%) در مناطق شهری زندگی می کنند. زبان های دری و پشتو اصلی ترین زبان های این ولایت است. این ولایت غالبا در مناطق سبز افغانستان طبقه بندی شده است، بدین معنا که پروان یکی از ولایاتی بوده است که حکومت افغانستان تا پیش از طالبان بر آن تسلط داشت.

گرچه در سال ۲۰۱۹ پروان ولایتی نسبتا آرام و امن در نظر گرفته شده است، اما شرایط امنیتی در برخی ولسوالی هاِ آن مانند کوه صافی، سیدخیل، شینواری، سیاه گرد غوربند و سرخ پارسا رو به وخامت گذاشت. در با شرایط امنیتی این ولایت می توان اشاره کرد که یوناما ۲۴۶ تلفات غیرنظامی (۶۵ کشته و ۱۸۱ زخمی) را در سال ۲۰۱۹ ثبت کرده که حاکی از آمارِ ۳۳ قربانی غیرنظامی به ازای هر ۱۰۰۰۰۰ نفر بوده است.

علت اصلی تلفات غیرنظامیان نیز بمب های دست ساز انتحاری و به دنبال آن درگیری های میدانی و عملیات جستجو می باشد. در همین رابطه، پروان در دستۀ ولایاتی رده بندی شده که تعداد تلفات غیرنظامیان آن در سه ماهه اول سال ۲۰۲۰ بین ۰ تا ۲۵ و در سه ماهه دوم بین ۲۶ تا ۵۰ تلفات غیرنظامی بوده است. همچنین در دوره ۱ مارس ۲۰۱۹ تا ۳۰ ژوئن ۲۰۲۰، ۴۲ تن از ولایت پروان بیجا شده اند. در همین دوره، ۴۴۱ تن نیز از دیگر ولایات به سمت پروان آواره شدند. (DRC, 2021: 1)

نگاهی به قدمت و پیشینۀ ولایت پروان

شهر چاریکار در حدود ۶۴ کیلومتری شمال کابل و در خاور پیوندگاه رودهای غوربند و پنجشیر واقع شده است. راه اصلی کابل-بغلان و نیز شمال افغانستان از چاریکار می گذرد. از نقاط دیدنی شهر تپه گل غندی است. گردشگاه تپه گل غندی از گردشگاه های بهاری است که در سال ۱۳۲۴ در زمان میر علم خان شهردار چاریکار بنیاد شد. در افسانه ها بنیاد شهر چاریکار را به جمشید پادشاه نسبت می دهند.

غور نام منطقه ای است در شمال غربی غوربند، غوربند به معنای «مانع کوهستانی در راه غور» است. پیش از افتتاح دره سالنگ این دره شمال را به جنوب وصل می نمود و تمام کاروان های تجارتی از این دره می گذشتند. پروان نیز که امروزه نام ولایتی در شمال کابل است و پیش از این نام شهرکی بود که در نقطه اتصال رود غوربند و پنجشیر در شمال چاریکار موقعیت داشته است. دریاهای معروف پروان عبارت است از، دریای پنجشیر، سالنگ و دریای غوربند که هریک از حوزه آبریز خود منطقه وسیعی را آبیاری می کنند.

اما وجه تسمیه این ولایت به این قرار است که پروان در اوستا به شکل پورانا به مفهوم معبر و دره استعمال شده است. البته این همان ناحیه ایست که جبل السراج گفته می شود و به واقع اوضاع طبیعی آن به گونه ای است که در بسیار مواقع به حیث گذرگاه مهاجمان، فاتحان و تاجران بوده است. (وزارت اقتصاد افغانستان، ۱۳۹۸: ۵-۹)

بنابر برخی روایت ها، این ولایت در سال ۷۹۲ پس از میلاد مسیح توسط مسلمانان عرب فتح شد. از دیگر سو، پروان در سال ۱۲۲۱ نیز، محل نبرد مغول های مهاجم و امپراتوری خوارزمی بود که در آن جریان مغول ها شکست خوردند. این منطقه متعاقبا توسط تیموریان و مغول ها اداره می شد تا اینکه احمد شاه درانی در سال ۱۷۴۷ آن را بخشی از امپراتوری درانی کرد. در سال ۱۸۴۰، پروان محل نبردی بزرگ در جنگ اول انگلیس و افغانستان بود که در آن انگلیسی های مهاجم شکست خوردند. به طور کلی تاریخ معاصر پروان با ساخت کارخانه نساجی جدید در شهر جبل سراج در سال ۱۹۳۷ آغاز شد.

پروان در جنگ شوروی در افغانستان نیز دخیل بود، زیرا برخی از شدیدترین نبرد ها در این منطقه رخ داد. ناحیۀ دشت شمالی از ولایت پروان زمانی به عنوان “باغ افغانستان” شناخته می شد، اما به دلیل نزدیکی به کابل، در طول جنگ های شوروی و داخلی متحمل جنگ های وحشتناکی شد که تمام شهرک ها، زیرساخت ها و کشاورزی را ویران کرد. چنانچه در زمان طالبان، تمام تاکستان‌ هایی که محصولات انگور با ارزش بالا تولید می ‌کردند، به دلیل پتانسیل آنها برای تولید شراب از بین رفتند. و در نهایت در دهه ۱۹۹۰ این ولایت محل مقاومت شدید علیه طالبان بود.

کشاورزی و امنیت غذایی در ولایت پروان

وضعیت زراعت در پروان به طور کلی خوب و تنوع محصولات در این ولایت مناسب بوده است. بیشتر این منطقه به کشت گندم و انگور و دیگر میوه ها و سبزیجات اختصاص دارد. پروان عمدتا گندم، ذرت، انگور، زردآلو، توت، سیب زمینی، سیر، پیاز، گوجه فرنگی، و شبدر تولید می کند. به دلیل کمبود امکانات نگهداری مواد غذایی، کشاورزان قادر به حفظ محصولات خود تا آخرین دوره از اوج یا همانِ پیکِ قحطی و گرسنگی در زمستان و فصل کم برداشت در بهار نیستند. دره ‌های رودخانه ‌ها در این ولایت برجسته بوده و محصولات کشاورزی در اطراف ناحیه چاریکار که شامل تاکستان‌ ها و باغ ‌های زیادی است، دیم می ‌شوند. (Action Against Hunger, 2020: 12)

بخش اعظم اراضی به عنوان مرتع قابل استفاده است. همچنین در ولسوالی های غوربند و شینواری در تمام طول سال برف می بارد. در ارتباط با دسترسی به بازارها، نیز باید گفت در دسترس بودن زمین و آب، شرایط خوبی را برای توسعه بخش باغبانی در این ولایت فراهم کرده است. با این حال، فرایند مکانیزه شدن هنوز در سطح بسیار پایینی قرار دارد که ممکن است اقتصاد پروان را در معرض خطر قرار دهد. چنانچه بر اساس گزارش «طبقه‌بندی یکپارچه سطح امنیت غذایی» (IPC) در ماه سپتامبر ۲۰۱۹، پروان یکی از ۱۱ ولایت در مرحله ۲ از طبقه بندی ناامنی غذایی بوده است.

موقعیت جغرافیایی و اقتصاد ولایت پروان

همان طور که می دانیم، ولایت پروان در مسیر جاده سالنگ، راه اصلی تجارت افغانستان به سمت شمال است. پروان کریدوری تجاری است که کابل را از طریق گذرگاه سالنگ به بغلان و سایر ولایات شمالی متصل می کند. شاهراه کابل از ولسوالی های چاریکار، جبل سراج و سالنگ به ولایت قندوز و بندرهای شمالی حیرتان و شیرخان بندر می گذرد. شاهراه دیگری که ولایات پروان و بامیان را به هم وصل می کند، از چاریکار، شینواری، غوربند، و گذرگاه شیبر می گذرد.

قرار گرفتن در این موقعیت ممتاز و همچنین نزدیکی و راه ارتباطی این ولایت به کابل، به معنایِ پتانسیلِ بالایِ ولایت پروان برای رشد اقتصادی می باشد. زمین های زراعی سیراب با کیفیت خوب و کشاورزی متنوع به طور سنتی با تولید قابل توجه باغی و دامی نیز باعث توسعه زراعت بیشتر آن منطقه شده است. تا پیش از ظهور مجد طالبان گزارش شده بود که صنایع متوسط و همچنین فعالیت شرکت های کوچک و متوسط در بخش مهندسی و انبارداری در حال تاسیس و گسترش بوده اند. این بخش ها، به ویژه موجب جذب سرمایه گذاری در این منظقه می شوند، زیرا پروان از مزیت کم بودن هزینه های کار و زمین نسبت به کابل برخوردار است.

از دیگر سو می توان به معادن این ولایت اشاره کرد؛ به گزارش وب سایت وزارت معادن و پترولیوم افغانستان، این ولایت دارای معادن و ظواهر معدنی متعدد بوده که از آن جمله آهن در ساحه ده کلان، کرومایت در جرغتی، باریت در فرنجل، تالک در فرنجل، گچ در قلعه باقی سالنگ، نمک در یوس دارشار، مرمر در قلاتک، تراورتین در دره کلگ، پولی میتال و نفرایت در سرخ پارسا می باشد. همچنین صنایع نساجی، ساخت چاقو و ابزار فلزی چاریکار و پیرامون آن در افغانستان معروف است.

شرایط بهداشت و آموزش در ولایت پروان

شاید بتوان گفت پروان یکی از سه ولایتی است که دولت افغانستان به طور مستقیم خدمات بهداشت و درمان را در آن ارائه کرده است. ریاست صحت عامه پروان برای چندین سال بسته عرضۀ خدمات صحیِ اساسی (BPHS) را ارائه می کند. با توجه به نیاز روزافزون به خدمات بهداشتی، ۱۳ مرکز بهداشتی در سال ۲۰۱۹ در این ولایت تأسیس شده است. همچنین این ولایت دارای هفت بیمارستان مجهز و ۷۹ کلینیک/درمانگاه بوده که خدمات صحی اولیه و ثانویه ارائه کرده اند. (Action Against Hunger, 2020: 12)

اما درابطه با وضعیت آموزش و پرورش این ولایت می توان گفت؛ تا پیش از قدرت یابی مجدد طالبان، بخش فرهنگ و معارف یکی از بخش های کمیته انکشافی این ولایت بوده که عمدتا روی موضوعات مهمی از قبیل: تعلیم و تربیت، تعلیمات ابتدایی و ثانوی، تحصیلات عالی، انکشاف منابع بشری، فرهنگ، رسانه ها و ورزش بحث و فعالیت داشته اند. ریاست این بخش به عهده وزارت معارف، و هدف از ایجاد این بخش بالابردن کیفیت سطح علم و دانش و همچنین دسترسی مناطق دورافتاده به معیاری های تعلیمی بوده است.

بر اساس تحلیل وضعیت این بخش که در سال ۱۳۹۶ توسط ریاست معارف با هماهنگی ریاست اقتصاد ولایت صورت گرفته، مجموع مکاتب در سطح ولایت ۴۱۸ مورد بوده که به تعداد ۱۵۴ آن بدون ساختمان و ۲۵۵ بدون دیوار احاطه شده است. در همین سال نیز تعداد دانش آموزان ۲۱۶۲۹۹ نفر بوده است که از جمله ۸۰۲۲۰ را دختران تشکیل داده و نسبت دختران به پسران ۳۷ درصد بود. همچنین مجموع معلمین ۶۳۳۷ نفر بوده است که ۹۸۲ تن آن را معلمان زن تشکیل می دادند. در همین سال پروان در سطح تحصیلات عالی دارای دانشگاه پروان و موسسه عالی خصوصی دانش بوده است که از ۷۴۱۰ نفر دانشجو ۸۹۱ نفر از آنها را بانوان تشکیل می دادند.

همچنین نرخ سواد در این ولایت طی سال های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ حدود ۴/۲۸ درصد بوده که طی سال های ۲۰۱۱-۲۰۱۲ حدود ۱/۳۸ درصد، طی سال های ۲۰۱۳-۲۰۱۴ حدود ۲/۳۷ درصد و طی سال های ۲۰۱۶-۲۰۱۷ حدود ۴/۴۱ درصد بوده و سطوحی رو به رشد از آموزش را نشان می دهد. (وزارت اقتصاد افغانستان، ۱۳۹۸: ۲۵-۲۸)

شرایط سیاسی-امنیتی و فعالیت احزاب و جناح های مختلف در ولایت پروان

طبق گزارش آمریت بخش حقوق بشر ولایت پروان در این ولایت ۱۲ حزب سیاسی و سه نهاد مدنی فعالیت داشته که عبارتند از حزب جمعیت اسلامی، حزب اسلامی، روند سبز، حزب ملی وطن، حزب جنبش ملی، حزب اقتدار ملی، حزب حق و عدالت. علاوه بر این ها دفاتر و نمایندگی های سازمان ملل متحد و همکاران انکشافی ولایت پروان در بخش های مختلف نیز فعالیت داشته اند که اکثریت فعالیت این نهادها در بخش های انکشافی بوده است. (وزارت اقتصاد افغانستان، ۱۳۹۸: ۱۶-۱۷)

اما از دیگر سو به گزارش یوناما، به طور کلی سیاست پروان عمدتا حول شبکه های حمایتی سازماندهی شده بود. طبق این گزارش، گرچه هیچ دفاتر حزبی در این ولایت وجود نداشته، اما پویایی های سیاسی پروان با تنش در میان جناح های اصلی جهادی سابق، مانند جمعیت اسلامی و حزب اسلامی، و به دنبال آن حرکت انقلاب اسلامی و اتحاد اسلامی شکل گرفته است. همچنین در جریان جنگ داخلی، دشت شمالی، که بخشی از آن در پروان قرار دارد، خط مقدم بین نیروهای ائتلاف شمال و طالبان بود.

به طور کلی وضعیت امنیتی در ولایت پروان در مقایسه با سایر ولایات نسبتا آرام بوده است، هرچند حداقل سه ولسوالی در پروان (سیاه گرد و شینواری در دره غوربند و کوه صافی) از سال ۲۰۱۱ شاهد حوادث متعدد مرتبط با نزاع و شورش بوده است. به باور برخی ناقدان، افزایش عملیات در پروان عمدتا به دلیل عدم پاسخگویی کافی دولت به حضور طالبان در این ولایت بوده است. چنانچه به گفتۀ یکی از اعضای ولسوالی سیاه گرد «حکومت می توانست به راحتی منطقه را پاکسازی کند، اما به دلیل ضعف و کم توجهی، روز به روز بر تعداد طالبان افزوده شد.»

چنانچه گزارشِ وزارت افغانستان در سال ۱۳۸۹ نیز در همین راستا چنین اشاره کرده است که این ولایت از لحاظ امنیتی در درجه قابل قبولی قرار داشته است. هرچند گروه های کوچک دهشت افکن در ولایت همجوار یا بعضی از ولسوالی ها حضور داشته اند، اما در مورد وضعیت حکومت داری این ولایت در دو دهه اخیر و تا پیش از حضور طالبان به قدرت باید گفت، میزان حاکمیت قانون و تنفیذان در این ولایت نسبت به گذشته بهتر بوده اما همچنان مشکلاتی وجود داشته که مورد رضایت مردم نبود. ادارات حکومتی در شش ولسوالی و مرکز پروان به مشکلات مردم رسیدگی می کردند اما در سه ولسوالی ناامن رسیدگی حکومت برای مردم با مشکلات رو به رو بوده است.

به هرروی به گفتۀ یوناما، تنش ‌های سیاسی، که عمدتا با هویت ‌های قومی همپوشانی دارند، به ‌عنوان عامل اصلی حضور شورشیان در ولسوالی‌ های بی ‌ثبات این ولایت (همچون دره غوربند و کوه صافی) بود. به طور مثال آنگونه که یوناما گزارش کرده است، ولسوالی کوه صافی، از لحاظ داخلی در امتداد خطوط اتحاد بین گروه های جهادی در طول جنگ داخلی تقسیم شده بود. چنانچه این ولسوالی در جریان جهاد از نظر سیاسی بین فرماندهان حرکت انقلاب اسلامی (جناح غالب در ولسوالی)، حزب اسلامی (گروه حکمتیار و خالص)، جمعیت اسلامی و اتحاد اسلامی تقسیم شده بود.

همچنین بر اساس گزارش ها، این اختلافات داخلی مانع از اتحاد جوامع محلی در جریان انتخابات پس از طالبان و به دست آوردن نمایندگی در سطح استان شد. علاوه بر این، موقعیت جغرافیایی ولایت پروان اغلب نفوذ شورشیان به این ولایت را تسهیل کرد؛ چنانچه دره غوربند به عنوان مسیر ترانزیتی بین شمال و جنوب استفاده می شد. (unama, 2013: 34-35)

مناطق دورافتاده مانند دره غوربند به عنوان ناامن ترین منطقه پروان گزارش شده اند. بر اساس گزارش لانگ وار ژورنال، نیمی از ولسوالی ها، به عنوان مناطق تحت کنترل دولت یا نامشخص و نیمی دیگر مورد مناقشه بوده است. با این وجود از سال ۲۰۱۱ عناصر ضددولتی (AGEs) شروع به گسترش فعالیت های خود در ولسوالی های سیاه گرد (یا غوربند) و شینواری پروان که اکثریت ساکنان آن پشتون هستند نموده و یا شروع به گسترش فعالیت های خود به سمت ولسوالی سرخ پارسا کردند، جایی که اکثریت هزاره سنی با نیروهای حزب اسلامی همسویی داشتند.

مناطق پشتون نشین دره غوربند در طول جنگ داخلی به طور سنتی از حزب اسلامی حمایت می کردند، اما برخی از این ساختارها توسط طالبان و از زمان موجودیت رژیم آنها در دهه ۱۹۹۰ جذب شدند. طالبان در پروان نیز تاجیک ها را در صفوف خود گماشتند تا شورش را منحصرا به قوم پشتون محدود نکنند. به گفته توماس روتیگ، پژوهشگر شبکه تحلیلگران افغانستان، ولایت پروان شاهد یک رقابت طولانی مدت بین جمعیت اسلامی و حزب اسلامی بود، زیرا چندین تاجیک قومی وابسته به حزب جمعیت نیروهای قدرتمندی بودند و شبکه های مهمی در سراسر منطقه داشتند. بسیاری از آنها کنترل اداره پروان را در دست داشتند و ظاهرا به طور فعال در ایجاد ناامنی در منطقه نقش داشته اند.

علاوه براین، درگیری دیگری در سال ۲۰۱۹ بین دو فرمانده سابق حزب جمعیت به چندین تلفات غیرنظامیان منجر گردید. ارزیابی لانگ وار ژورنال که برنامۀ کنترل طالبان در افغانستان را در نقشه ‌ای دائما به روز شده در ۲ جولای ۲۰۲۰ مورد بررسی قرار می‌ داد، حاکی از آن است که ولسوالی ‌های سیدخیل، کوه صفی، سرخ پارسا، شینواری و غوربند به عنوان مناطق مورد «مناقشه و نزاع» معرفی شده اند. همچنین منابع در سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ از حضور طالبان در ولسوالی های شینواری، غوربند (یا سیاه گرد)، سیدخیل و کوه صافی خبر داده اند.

ازدیگر سو، داده های پروژه موقعیت مکانی درگیری و داده های رویداد (ACLED)، ۱۸۷ رویداد خشونت آمیز را در بازه زمانی ۱ مارس ۲۰۱۹ تا ۳۰ ژوئن ۲۰۲۰ گرد آوری کرد که از این تعداد ۹۳ مورد به عنوان «نبرد»، ۸۱ مورد به عنوان انفجار/ خشونت از راه دور و ۱۳ مورد به عنوان «خشونت» علیه غیرنظامیان کدگذاری شدند. از نمونه های رویداد می توان به جنگ میان طالبان و نیروهای امنیتی افغان در چندین ولسوالی ولایت پروان در سال ۲۰۱۹ مانند بگرام، چاریکار، شینواری و غوربند اشاره کرد.

به طور کلی بگرام هفی مطلوب برای طالبان محسوب می شد و این گروه حملاتی را علیه پایگاه هوایی بگرام آغاز، به نیروهای امنیتی افغان و بین المللی در نزدیکی پایتخت حمله و به پاسگاه های امنیتی در ولسوالی سیاه گرد و کوه صافی حمله کردند. در مارس ۲۰۲۰، مواد منفجره در محل دکل های انتقال برق در شهر چاریکار منفجر شد و باعث تلفات غیرنظامیان متعددی در بین کارکنان شد. گلوله باران حملات توپخانه ای و موشکی و همچنین برخی حملات هوایی/پهپادی نیز گزارش شده است. به طور کلی می توان گفت تاثیرات این حملات بیشتر بر جمعیت غیرنظامی و شامل بسته شدن برخی مدارس به دلیل فشار طالبان و حمله به یک مرکز رای گیری در سپتامبر ۲۰۱۹ بود. (EASO, 2020: 272-274)

حضور و نقش نیروهای ائتلاف و تیم بازسازی ولایتی در پروان

ولسوالی بگرام پروان میزبان پایگاه هوایی بگرام، بزرگترین پایگاه نظامی ناتو در افغانستان است. از زمان سرنگونی طالبان در اواخر سال ۲۰۰۱، نیروهای نظامی ایالات متحده کنترل پایگاه هوایی بگرام را به دست گرفته و شروع به استفاده از این منطقه به عنوان یکی از پایگاه های اصلی خود در افغانستان کردند. پایگاه هوایی بگرام، پایگاه اصلی نیروهای ائتلاف تحت رهبری ایالات متحده که در حدود ۴۰ کیلومتری (۲۵ مایلی) شمال کابل در ولایت پروان قرار داشته؛ ابتدا توسط ارتش شوروی در جریان تهاجم به افغانستان در دهه ۱۹۸۰ ساخته شد.

اکثر ولایات افغانستان تیم بازسازی ولایتیِ (PRT) خاص خودرا دارند، اما پروان یک تیم بازسازی ولایتی اختصاصی نداشته و در یکی از این تیم ها با ولایت کاپیسا در مرز شرقی خود مشترک بوده است. ایالات متحده و کره جنوبی مسئولیت رهبری تیم بازسازی ولایتیِ مستقر در خارج از بگرام را بر عهده داشتند. تیم بازسازی ولایتی جمهوری کره در افغانستان از جولای ۲۰۱۰ فعالیت های بازسازی را در پروان افغانستان انجام داده و به مردم محلی در فعالیت های انکشافی و توسعه در این ولایت کمک می کرد.

با درنظر داشتِ هدف مشارکت فعالانه در حل مسئله افغانستان که کلید ثبات منطقه محسوب می شد، کره به عنوان کشوری با قدرت مسئولیتی متوسط و میانه که به ترویج صلح جهانی کمک می کند، در دهه گذشته به طور فعال به مشارکت جهانی برای حمایت از بازسازی افغانستان پیوسته است. به طور مشخص دولت کره تیم بازسازی ولایتی خود را در پروان اداره و متعهد شد که از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ مبلغ ۵۰۰ میلیون دلار را ارائه کند. تیم بازسازی ولایتی کره متشکل از مقامات وزارت خارجه، افسران پلیس، مقامات آژانس همکاری های بین المللی کره (KOICA) و پرسنل بیمارستان و مرکز آموزش حرفه ای، پروژه ای جامع در مقیاسی وسیع و گسترده بود که معنای ویژه ای در تاریخ کمک های خارجی دولت جمهوری کره داشت. (MOFA-ROK, 2014)

جمع بندی

به طور کلی می توان گفت ولایت پروان به دلیل وجود شاهراه سالنگ، مسیر اصلی اتصال کابل به ۹ ولایت شمالی و شمال شرقی، از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار است. تنها راه مستقیم کابل به ولایات شمالی افغانستان از پروان می گذرد. این ولایت همچنین در چهارراه ولایت بامیان در غرب و ولایت پنجشیر در شرق قرار دارد و آن را به یک نقطه تجاری و ترانزیتی کلیدی تبدیل می‌کند. بدین ترتیب شرایط جغرافیاییِ حساس پروان این ولایت را به نقطه ای کلیدی برای دفع تهدیدهای احتمالی کابل و تامین امنیت، اتصال پایتخت به ولایات شمالی، و کریدور ارتباطی تبدیل کرده است. اما از دیگر سو این مزیت می توانست بستری برای تقویت تنش های سیاسی داخلی و نفوذ گروه های شورشی و عناصرضد دولتی نیز محسوب شود، چنانچه طی سال های اخیر شاهد گسترش فعالیت نیروها و گروه های مخل امنیت و نارضایتی مردم این ولایت بودیم. بدین ترتیب موقعیت استراتژیک این ولایت طی دوران همچون شمشیری دو سویه قادر به تهدید یا تقویت شرایط امنیتی و ارتباطی بوده است.

منابع:

– وزارت اقتصاد افغانستان، (۱۳۹۸)، “پروفایل اقتصادی – اجتماعی ولایت پروان”، ریاست اقتصاد ولایت پروان

– Action Against Hunger, (2020), “Parwan Province, Afghanistan”, Integrated Nutrition, Mortality, IYCF, FSL and WASH SMART Survey, Final Report, NUT-Surveillance Department, Action Against Hunger Afghanistan, Survey Led by: Dr. Ahmad Abed Habibi
– DRC, (2021), “Protection Monitoring Brief, Parwan”, danish refugee council, https://www.humanitarianresponse.info/sites/www.humanitarianresponse.info/files/documents/files/protection_monitoring_report_parwan.pdf
– EASO, (2020), “Afghanistan Security situation”, Country of Origin Information Report, © European Asylum Support Office (EASO) (http://europa.eu).
– Kohistani, Asmatullah, (2016), “Parwan Province”, https://www.kohistani.com/afghanistan/provinces/parwan/
-MOFA-ROK, (2014),”Action Against Hunger, “, https://www.mofa.go.kr/eng/brd/m_5676/view.do?seq=313911&srchFr=&amp%3BsrchTo=&amp