تأثیر تسلیحات ایالات متحده بر عملیات ضد تروریسمِ پاکستان

۲۰ اسفند (حوت) ۱۴۰۲ – ۱۰/ ۳/ ۲۰۲۴

محمد عثمان صفدر

محمد عثمان صفدر کارشناس ارشد در گروه دفاع و مطالعات استراتژیک، دانشگاه قائد اعظم، اسلام آباد است. به گفتۀ نویسنده، با تبعاتی از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان و دسترسی گروه های تروریستی به تسلیحات پیشرفته و مدرن، جریانی از مهار گروه های تروریستی و همچنین تلاش های ضدتروریسم در منطقه بیش از پیش سخت و دشوار گشته است. نویسنده براین اعتقاد است که تاثیر تسلیحات به جای مانده از حضور ایالات متحده در افغانستان به خصوص برای کشور پاکستان که در موقعیتی از بی ثباتی و ناامنی قرار دارد، توانسته است عملیات ضد تروریسم اسلام آیاد را دچار تحول ساخته، به گروه هایی تهدید کننده چون تحریک طالبان پاکستان یا داعش ولایت خراسان قوت بخشد. مطلب حاضر توسط نازنین نظیفی برای سایت تحلیلی کلکین ترجمه شده است.

نقش تکنولوژی و فناوری در جنگ علیه تروریسم هم به عنوان مزیت و هم به عنوان مصیبت در نظر گرفته می شود. درحالی که پیشرفت هایی در عرصه تسلیحات، تجهیزات و تمهیدات توانسته است ابزارهای پیچیده و پیشرفته در مسیر مبارزه با تروریسم را در اختیار نیروهای امنیتی قرار دهد، لیکن باید گفت این ترقی و توسعه در عرصه سلاح و مهمات چالش های قابل توجهی را نیز به خصوص برای کشورهایی نظیر پاکستان به همراه داشته است.

همانگونه که در پیامدهایِ نشات گرفته از خروج ایالات متحده از افغانستان مشاهده و ملاحظه کردیم، حدود ۷٫۲ میلیارد دلار سلاح و تجهیزات نظامی در افغانستان دست به دست شد (به عبارتی، این تسلیحات از دولت سابق به دولت فعلی طالبان انتقال یافت)؛ تجهیزات و تسلیحاتی که پیشتر در اختیار نیروهای دفاعی و امنیتی ملی افغانستان (ANDSF) قرار گرفته بود. این ادوات شامل مخزن وسیعی از سلاح ‌های خرد، تجهیزات ارتباطی، خودروهای زرهی، وسایل تصویربرداری و تجهیزات فنی بسیار پیشرفته بود.

اما باید گفت که این زرادخانه تسلیحات ایالات متحده، چشم انداز امنیتی عملیات ضد تروریسم پاکستان را دچار تحول و چالش کرده است. چراکه تا پیش از آن، گروه های تروریستی مانند تحریک طالبان پاکستان (TTP)، دولت اسلامی استان خراسان (ISKP) و ارتش آزادیبخش بلوچ (BLA) به کلاشنیکفAK-۴۷  ساخت قدیم روسیه و سلاح هایی با ساخت محلی تکیه داشتند. لیکن امروزه این گروه های تروریستی به تجهزات جنگی ساخت آمریکا، تفنگ های تهاجمی M4، مسلسل های M-16 و تسلیحاتی مدرن مجهز شده اند.

کشور پاکستان که در چهارراهی از بی ثباتی منطقه ای واقع شده، مدت ‌هاست که از سوی سازمان ‌هایی تروریستی که درصدد تضعیف ثبات و امنیت آن هستند، گرفتار شده است. به دنبال خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، پاکستان مجبور شده تا با موجی گسترده از ریزش این شبکه ها تروریستی و افزایش حملات گروه های شبه نظامی، به ویژه مانند تحریک طالبان پاکستان و داعش ولایت خراسان که در پناهگاه های امن سراسر افغانستان مستقر می باشند، مبارزه کند.

در حمله به پایگاه هوایی میانوالی نیروی هوایی پاکستان در ۶ سپتامبر ۲۰۲۳، پاکستان شاهد حمله ای گستاخانه از سمت تروریست های تحریک طالبان بود که از یک انبار تسلیحاتی پیشرفته و ساخت خارجی از جمله نارنجک اندازهای ضد تاتنک، کلاشینکف های AK-47، و سلاح های تهاجمی AK-74، M4 و M16 استفاده کردند. ضمن آنکه، تروریست ها به عینک دید در شب و تفنگ های ساخت آمریکا مجهز بودند که با دوربین های حرارتی سفارش شده ساخته شده بودند.

زرادخانه مشابهی در این حمله ای که ادعا شده در تاریخ ۱۲ دسامبر ۲۰۲۳ جان ۱۲ پرسنل امنیتی از نیروهایی نخبه در منطقه دارابان، دره اسماعیل خان از مربوطات ایالت خیبر پختونخوا را گرفت، به کار گرفته شد. اگرچه پنج تروریست با واکنش سریع نیروهای امنیتی خنثی شدند؛ لیکن سه نیروی پلیس کشته شدند. نهایتا باز هم سلاح های تهاجمی M16، اسلحه های AK-74 و نارنجک های انفجاری قوی در اختیار این تروریست ها قرار گرفت.

بنابراین، استفاده گسترده از سلاح ها و تجهیزات پیچیده، اسلحه هایی با شیوه تولید و ساختی از سبک مدرن، و تسلیحات پیشرفته که قویا بر عملیات ضد تروریستی پاکستان تاثیر می گذارد، توانسته است چالش های بزرگی برای نیروهای امنیتی پاکستان ایجاد کرده، و تلاش ها برای مبارزه موثر با تروریسم را تضعیف سازد. رسیدگی و پرداختن به این چالش ها مستلزم رویکردی کل نگر است، رویکردی که از نوآوری های تکنولوژیک و تامین یک نیروی امنیتی پیشرفته و متناسب جهت مقابله با تهدید تروریستی در حال تحول استفاده کند. همچنین ضرورت دارد که چشم انداز در حال تکامل و پیشرفت از تلاش های ضد تروریسم نیروهای امنیتی پاکستان در نظر گرفته شود.

متاسفانه پس از خروج ایالات متحده از افغانستان، برخی از تسلیحات نیروهای دفاعی و امنیتی ملی افغانستان به دست گروه های تروریستی مانند تحریک طالبان پاکستان و داعش ولایت خراسان افتاده و این دسترسی آنها را قادر ساخته تا حملاتی فرامرزی علیه نیروهای امنیتی پاکستان و سازمان های مجری قانون صورت دهند. این تحولات نگران ‌کننده سبب بروز دغدغه ها و نگرانی هایی شده و در میان کشورهای ذینفع منطقه زنگ خطری را به صدا درآورده است. دخالت بازیگران خارجی جهت تسلیح گروه تحریک طالبان پاکستان به موازات فراهم آوردن پناهگاه های امن برای سازمان های تروریستی در افغانستان نیز سوال برانگیز است. بدین ترتیب می توان گفت این سناریو، ترسیم کنندۀ تصویری مهیب و ناخوشایند برای چشم انداز امنیتیِ در حال تحول در کل منطقه است.

گروه های تروریستی با انتشار فیلم هایی از حمله جنگجویان خود به پرسنل امنیتیِ کمتر مسلح از سازمان های مجری قانون پاکستان و ایجاد تلفات زیاد، سعی دارند در استفاده ماهرانه از سلاح های مدرن بهره برداری کنند. چنانچه می توان گفت طی دو سال گذشته، تعداد فزاینده ‌ای از ویدئوها در رسانه ‌های اجتماعی گروه‌ های تروریستی منتشر شده است. بدین ترتیب، ویدئوهایی از این دست به جذب نیرو کمک کرده و باعث القای ترس در بین مردم می شود. ویدئوهای نمایشی تحریک طالبان پاکستان، جریانی از حملات شبه نظامیان مسلح با سلاح های پیشرفته مجهز به دید در شب و دوربین های حرارتی را به پاسگاه های پلیس و ارتش پاکستان نشان می دهد؛ – تجهیزاتی که در گذشته در اختیار نیروهای عملیات ویژه افغانستان قرار گرفته بود. بنابراین باید گفت این گروه های تروریستی در حال حاضر و به راحتی مبلغی در حدود ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ دلار را در دسترس دارند. این جریان مسابقه تسلیحاتی جدیدی اما چیزی شبیه به اواخر دهه ۱۹۷۰ در طول جنگ افغانستان است؛ یعنی زمانی که AK-47 به بازار سلاح سرازیر و از آن زمان به نماد گروه های شورشی و تروریستی تبدیل شد. در آن زمان، این نوع از سلاح پرفروش ‌ترین و سهل الوصول ترین آنها برای استفاده، همچنین مهلک و کشنده نیز بود که هزینه نگهداری آن نیز به نسبت پایین بود.

در نهایت باید گفت هم اکنون طالبان نیز قویا به جریان فروش تسلیحات ساخت ایالات متحده ورود یافته است، تسلیحاتی که گویی در دسترس گروه های شورشی سراسر جهان قرار گرفته و به سمت گروه های تروریستی شرق آسیا و خاورمیانه نیز سرازیر شده است. به گفته کارشناسان منطقه، مهار گروه های تروریستی امری بسیار سخت و دشوار خواهد بود. چراکه تهدیدات مرتبط با این تسلیحات و تجهیزات پیشرفته همچنان تلاش های ضد تروریسم در سراسر منطقه را تحت الشعاع قرار خواهد داد.

منبع: https://sof.news