تشویش و نگرانی ها از خروج نیروهای آمریکایی

۸ آذر (قوس) ۱۳۹۹ – ۲۸/ ۱۱/ ۲۰۲۰

“خروج ایالات متحده آمریکا، متحدان و دشمنان افغانستان را به یک اندازه مشوش ساخته و به هم می ریزد”

تمیم اخگر / اسوشیتدپرس

عقب نشینی و خروجِ سریع نیروهای آمریکایی از افغانستان که این هفته توسط واشنگتن اعلام شد، متحدان و دشمنان افغانستان را به یک میزان نگران و مشوش ساخته است. چرا که در همین راستا ترس و اضطرابی ناشی از وخامتِ وضعیت خشونت و هرج و مرج منطقه ای وجود دارد، که به گفته برخی این امر می تواند گروه های محلی وابسته به دولت اسلامی را در جهتِ تجمع دوباره، تجدید سازمان و حتی شاید در جهتِ ایجادِ “خلافت” دیگری بیش از پیش جسورتر سازد.

بر اساس توافق پیشین مابین ایالات متحده و طالبان که این توافق یک خروجِ تدریجی را برای نیروهای ایالات متحده تعین می کرد، قرار براین شد که نیروهای باقی مانده ایالات متحده تا آوریل افغانستان را ترک کنند. در حال حاضر نیز به گفته ی پنتاگون، حدود ۲۵۰۰ نیروی نظامی تا ژانویه، درست چند روز پیش از مراسم تحلیف جو بایدن، رئیس جمهور منتخب، از این کشور خارج می شوند و حدود ۲۰۰۰ نیروی آمریکایی دیگر در افغانستان باقی می مانند. طبق گفته ی بایدن، ترجیح حضورِ نیروهای ضد تروریسم اندک، و اولویت بیشتر برای اقداماتِ مبتنی و متکی بر اطلاعات و استخبارات در افغانستان است.

به گفته ی طارق فرهادی مشاور سابق مشاور سابق رئیس جمهور افغانستان و تحلیلگر سیاسی، عقب نشینی ایالات متحده در بیشتر مناطق روستایی افغانستان، جایی که غیرنظامیان به طور فزاینده ای در تیرس میان طالبان و نیروهای دولتی گرفتار می شوند، مورد استقبال قرار خواهد گرفت.

وی همچنین افزود، پس از بمباران ها توسط هر یک از طرفین درگیری، هیچ کس برای بازسازی هیچ گونه زیرساختی بازنگشته است. هیچ یک از طرفین در واقع برای التیام قلب و ذهن [مردم افغانستان]  کاری انجام نداده است.”

از دیگر سو یک مقام وزارت دفاع ایالات متحده که بخاطر حساسیت موضوع نخواست نامش فاش شود چنین اذعان کرد، توافق ایالات متحده و طالبان که در ماه فوریه امضا شده است، بیشتر به دلیلِ ترس واشنگتن از گسترش گروه های وابسته به دولت اسلامی در افغانستان بود.

واشنگتن به خاطرِ توطئه های تروریستی که به گفته وی به افغانستان مرتبط هستند، به دنبال توافقی با طالبان بود که با اتکا بر آن بتواند طالبان را -همراه با نیروهای امنیتی افغان- به مبارزه ای هماهنگ علیه گروه شبه نظامی داعش، که “خلافتِ” خود خوانده خود را در سوریه و عراق از دست داده است، به واکنش و پاسخ وادارد.

در پیِ حملاتِ ۱۱ سپتامبر، ائتلافی تحت رهبری ایالات متحده طالبان را در افغانستان به دلیل پناه دادن به رهبر سابق القاعده اسامه بن لادن سرنگون کرد. اگرچه دولت اسلامی و القاعده ی تضعیف شده گاها همچنان حملات خود را در منطقه انجام می دهند، لیکن طالبان در سال های اخیر در افغانستان قدرت خود را بدست آورده اند.

طبق گفته ی مایکل کوگلمن، معاون مدیر برنامه های آسیایی در مرکز ویلسون مستقر در واشنگتن، “واشنگتن عمدتا به افغانستان از لنز و دریچه ضدتروریسم نگریسته است. و این ]رویکرد[ قطعا در مورد دولت آتیِ بایدن نیز [صادق] خواهد بود.”

ناتو کمتر از ۱۲۰۰۰ نیرو دارد که به آموزش و مشاوره نیروهای امنیتی ملی افغانستان کمک می کنند. اتحاد این ۳۰ ملیت برای حمل و نقل، تجهیزات، تدارکات و سایر پشتیبانی ها شدیدا به نیروهای مسلح ایالات متحده متکی است.

 به گفته ی کوگلمن، رویکرد رئیس جمهور دونالد ترامپ برای پایان دادن به طولانی ترین جنگ آمریکا همواره یک قمار بود. “در حالی که ایده صلح طالبان با دولت افغانستان و سپس همکاری برای هدف قرار دادن داعش از نظر تئوری رویکردیِ عالی به نظر می رسد، لیکن این امر، به ویژه در کوتاه مدت، هدفی سخت و دشوار است.”

استراتژی دولت بایدن در مسیرِ حفظ یک نیروی باقیمانده -حتی با تمرکزی محدود- به توافقی مجدد با طالبان نیاز دارد، که این گروهِ ستیزه جو پیشتر آن را رد کرده است. دولت افغانستان، که نامیدانه از به حاشیه رانده شدن و کنار رفتن در مذاکرات ایالات متحده با طالبان شاکی بوده است نیز، خواهان لغو کامل این معامله است.

به هرروی، با اعلامِ تسریع در عقب نشینی نیروهای آمریکایی، افغان ها همچنین از جنگ سالاران مقتدر در کابل که سابقه ی جنگ طولانی دارند، و با خروجِ ایالات متحده بار دیگر می توانند اسلحه های خود را به سمت یکدیگر بکشند نیز نگران و مشوش هستند، زیرا در شرایط مذکور بازدارندگی فعلی از حضور نیروهای بین المللی به شدت کاهش یابد.

طبق گفته ی آناتول لیون یکی از اعضای ارشد بنیاد آمریکای نوین و استاد دانشگاه جورج ‌تاون قطر، یکی از مهمترین نقش های ایالات متحده در افغانستان این است که … متحدان افغان خود را از جنگ و مبارزه مابین خود و سرنگونی و پایین کشاندنِ دولت باز دارند. “با این حال بعید به نظر می رسد که ایالات متحده تمایل داشته یا قادر به انجام این کار برای مدت نامحدود باشد.”

 نگرانی تحلیلگران از این است که عقب نشینی سریع نیروهای آمریکایی می تواند به طور قابل توجهی توانایی و ظرفیت های دفاعی نیروهای افغانستان را به خطر بیندازد. کوگلمن معتقد است که حتی تعداد کمی از نیروهای آمریکایی نیز می توانند در جهت گیریِ مسیرِ جنگ تأثیر داشته باشند. به گفته ی وی، “ممکن است تعداد (نیروهایی که بیرون می آیند) کم به نظر برسد، و ]کم[ هستند، لیکن تأثیرات همین مقدار اندک نیروها نیز قابل توجه و مهم است”. “نیروی هوایی ایالات متحده در دفعِ حملاتِ طالبان به نیروهای زمینی افغانستان کمک کرده است. همچنین نیروهایِ آمریكایی به تقویت ظرفیت مورد نیاز دردرونِ نیروهای امنیتی افغانستان كمك می كنند.”

با این حال به گفته ی اسدالله خالد نامزد وزارت دفاع افغانستان به پارلمان، نیروهای امنیتی خود در این عرصه مقاومت کرده و فقط ۴ درصد از عملیات آنها نیازمندِ کمک هوایی ایالات متحده بوده است. وی در ادامه به نمایندگان پارلمان اعلام کرد که “ممکن است تعداد نیروها کم و زیاد شود، اما ما نگران نیستیم. و به طور مستقل آماده ی دفاع از افغانستان هستیم.”

به هرروی، حتی پس از گذشتِ ۲۰ سال و میلیاردها دلار سرمایه گذاری، افغانستان همچنان شدیدا فقیر باقی مانده است. بیش از ۲۵ میلیون نفر از ۳۶ میلیون نفر در این کشور روزانه با درآمد ۱٫۴۰ دلار زندگی می کنند. و از نظر بسیاری تحلیلگران سیاسی، حضور نیروهای بین المللی کمک و گره گشاییِ ناچیزی را با خود برای افغانستان به ارمغان می آورد.

به گفته ی کوگلمن، ” با توجه به ناتوانی ایالات متحده در مهار خشونت های شورشی و تروریستی و  همچنین با توجه به سهمِ این کشور در خشونت به واسطه ی اقداماتی که غیرنظامیان را کشته و یا مجروح می سازد، قطعا دلیل موجهی برای این باور وجود دارد که ایالات متحده مهمان ناخوانده ایست که چتر خود را در افغانستان باز کرده است.”

براساس نهاد شفافیت بین الملل، دولت افغانستان در میان ۱۰ کشور از فاسدترین کشورهای جهان است. از سال ۲۰۰۲، طبق اعلامِ نهادِ دیده بانِ واشنگتن، ایالات متحده ۱۹ میلیارد دلار کمک به افغانستان را در مسیرِ سوء استفاده، تقلب و مصارف ناکارآمد، از دست داده است.

ایالات متحده سالانه ۴ میلیارد دلار برای امنیت ملی و نیروهای دفاعی افغانستان هزینه می کند، اما خشونت بی امان در این کشور باعث تضعیف روحیه آنها شده و نیروی هوایی ایالات متحده کلید اصلی در تقویت و توانایی نیروهای افغان جهتِ محافظت از افغانستان در برابر حملات طالبان بوده است.

همچنین نیروهای امنیتی افغانستان نیز توسط فساد تنزل یافته و تضعیف شده اند. بر اساس گزارش ماه اوتِ نهادِ سیگار، بازرس ویژه امور بازسازی افغانستان، حدود نیمی از پلیس در سنگرهای طالبان در ولایات جنوبی مواد مخدر استفاده می کنند و تا ۷۰ درصد موقعیت های پلیس در این مناطق مشاغل “شبح/سایه” است – که در آنها فعالیت اصلی محقق نشده و انجام نمی شود، لیکن حقوق دریافتی به مسئولان واگذار می شود.

چنین به نظر می رسد که خروج نیروهای آمریکایی به طور قطع در اولین سفر عمران خان نخست وزیر پاکستان در روز پنجشنبه به طور برجسته ای نمایان شده است. این همسایگان رابطه پرتنش و ناآرامی دارند و  از یک سو کابل اسلام آباد را متهم می کند که با حمایت و پناه دادن به رهبری طالبان، این گروه را تقویت می کند. از سوی دیگر نیز پاکستان مدعی است که افغانستان به صحنه نمایشی برای حملات تحت حمایت هند به خاک خود تبدیل شده است.

پاکستان در کشاندنِ طالبان به پای میز مذاکره نقش برجسته ای داشته و عمران خان نسبت به یک عقب نشینیِ غیرمسئولانه ی نیروهای آمریکایی هشدار داده است، زیرا بیم آن را دارد که هرج و مرج در افغانستان به پاکستان نیز سرایت کند، جایی که هنوز نزدیک به ۲ میلیون پناهنده افغان از چهار دهه جنگ را در خود جای داده است. اما نگرانی های کابل در مورد پاکستان این است که اگر اسلام آباد در اثر حملات تحت حمایت هند از خاک افغانستان احساس خطر کند، امکان دارد از جنگجویان نیابتیِ طالبان برای مقابله به مثل استفاده کند.

به گفته ی آناتول لیون “در نهایت باید گفت که آینده افغانستان به خودِ افغان ها و همسایگان این کشور بستگی دارد. و قرار نیست که ایالات متحده برای همیشه در این منطقه باشد.” آنچه اکنون روشن به نظر می رسد این است که ” اکثر افغان ها، تنها و به شدت برای خاتمه ی جنگ در کشوشان تمایل دارند.”

منبع: https://wkow.com