نگاهی به فیلم «وژمه» ساخته برمک اکرم
۲۲ آذر(قوس)۱۳۹۹-۲۰۲۰/۱۲/۱۲
نام فیلم: وژمه
کارگردان: برمک اکرم
سال تولید:۲۰۱۳
فیلمنامه نویس: برمک اکرم
«وژمه، غزلنامه عشق افغانی» تصویری از یک رابطه خارج از ازدواج در یک جامعه سنتی و محدود است. فیلم قصه ساده و گیرایی دارد و بازی بازیگرانش دلنشین است. فیلمساز در این فیلم با تکیه بر تجربه اش در مستندسازی تلاش کرده بود که لحنی مستند را در فیلم به کار بگیرد و تا حدود زیادی هم موفق شده باور مخاطب اش را به دست بیاورد. این فیلم داستان دختر جوان کابلی است که با مصطفی که یکی از اقوام دور، آشنا می شود و رابطه عاشقانه ای را به تصویر می کشد. این فیلم توسط کارگردان توانای افغان، برمک اکرم ساخته شده است. برمک اکرم متولد سال ۱۳۴۵ در کابل و بزرگ شده و فارغ التحصیل رشته هنر در پاریس است. او فیلم های مستند زیادی ساخته و تلاش کرده که در زمان طالبان به افغانستان برود و فیلم بسازد. اولین فیلم بلند او «بچه کابل» نام دارد که در جشنواره فیلم ونیز به نمایش درآمده و جوایز متعددی را نصیب خود کرده است. برمک اکرم با فیلم «وژمه» نیز حضور چشمگیری در جشنواره ها داشته و در سال ۲۰۱۳ برنده جایزه بهترین فیلنامه در بخش سینمای جهانی در جشنواره ساندس شده است. این فیلم همچنین در سال ۲۰۱۳ به عنوان نماینده افغانستان به مراسم اسکار معرفی شده بود(بی بی سی فارسی،۱۳۹۳). همچنین، وژمه بهار به خاطر بازی در این فیلم موفق به دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن از جشنواره بین المللی فیلم های عاشقانه بلژیک در سال ۲۰۱۴ شد.
برمک اکرم در فیلم«وژمه، غزلنامه عشق افغانی» به روایتی متفاوت تر از افغانستان می پردازد. او در مسیری متفاوت تر از سایر کارگردانان افغان، تنها به تصویر کشیدن چهره جنگ افغانستان نمی پردازد. بلکه به شیوه ای هنرمندانه و مستندگونه زوایای دیگر زندگی شهروند افغان را به تصویر می کشد. این فیلم، حکایت زندگی دختری جوان است که در بین عشقی نامشروع و سنت های تیز جامعه گیرمانده است. وژمه نقش اصلی داستان دختری است که وارد روابط عاشقانه ای می شود که عواقب تلخی را برای او به بار می آورد. این داستان که بر اساس زندگی او می چرخد قصه تلخ هزار و یک دختر افغان را با روایتی واقعی و اصیل به تصویر می کشاند. با رها کردن مصطفی،وژمه به تنهایی بار عشق دوطرفه ای را به دوش می کشد که نه سنت های جامعه از او طرفداری می کند و نه قانون به حمایت از او برمی خیزد. چنانکه در بخشی از فیلم پدر وژمه از دادستان برای حل این مشکل یاری می طلبد و در پاسخ با دو چالش برای حل این مشکل مواجه می شود. قانون زنا و محاکمه آن و ترس از آبرو و افشاسازی. مسئله ای که شاید یکی از عوامل تشدید چنین بحران هایی در جامعه افغانستان شده است. همچنین، تلاش های پدر و مادر وژمه برای رهایی از این شرایط نشان دهنده حقایق تلخ جامعه ای است که با این چنین سرنوشت هایی برای زنانش بسیار آشنا است. شکنجه ها و تنبیه های پدر وژمه نشان از شرایط دشوار و مردسالار زندگی زنان افغان را به نمایش می گذارد. تا جایی که او قصد خودکشی پیدا می کند اما موفق نمی شود. بخش تکان دهنده دیگر فیلم، عدم پذیرش مصطفی معشوقه وژمه برای شرایطی که به وجود آورده است.چنانکه او تحت هیچ شرایطی حاضر به قبول مسئولیت نمی شود و این مسئله شرایط را برای وژمه سخت تر و دشوارتر می کند و در این میانه هیچ دشواری برای او به وجود نمی آید. فیلم که با شروعی عاشقانه و آرام شروع می شود اما با پایانی تلخ و تکان دهنده به سرانجام می رسد.
در نهایت، به گقته خود کارگردان:« این فیلم یک داستان بسیار ساده است که همه روزه در کابل اتفاق می افتد. با نوری ساده و با سبکی بسیار طبیعی فیلم برداری می شود که این امر به چهره بهتر فیلم کمک زیادی کرده است. همچنین بازیگران بسیار به آزادی و آرامی بازی می کنند که نتیجه آن یک بازی خوب بود». همچنین، آقای برمک در رابطه با ساخت این فیلم می گوید که به دنبال سرگذشت قصه های عاشقانه ای رفتم که ناکام ماندند. و از برداشت چندین قصه حقیقی، داستان غزل نامه افغانی را نوشتم.همچنین، آقای برمک مخاطب این فیلم را عموم مردم جهان می داند. چرا که معتقد است که این فیلم که عاری از اغراق گویی است چندان به مزاق مخاطب افغان خوش نیامد».هدف اصلی کارگردان از این فیلم، نشان دادن خشونت بر علیه زن که نه تنها در افغانستان بلکه در همه دنیا اتفاق می افتد اما در افغانستان این مسئله بیشتر است. بهرروی، فیلم داستان رایجی را به نمایش می گذارد که به سادگی از کنار آن می گذریم اما همچنان یکی از معضلات جامعه افغانستان محسوب می شود.
منابع
۱٫“وژمه” در آپارات، ۲۰ فروردین ۱۳۹۳، قابل دسترس در: https://www.bbc.com/persian/arts/2014/04/140409_aparat_14_2014