نگاهی به فیلمِ «طولانی ترین جنگ»؛ به کارگردانی گرِگ بارکر

۱۳ دی (جدی)  ۱۳۹۹ – ۲ / ۱/ ۲۰۲۱

فیلمِ «طولانی ترین جنگ»؛ به کارگردانی گرِگ بارکر

– نام فیلم: “طولانی ترین جنگ “
– کارگردان: گرگ بارکر
– ژانر: درام، مستند
– محصول کشور: آمریکا
– محصول سال:۲۰۲۰
– ستاره ها: لیزا مادوکس، برشنا موسی زی

جنگ افغانستان

این مستند روایت ها و درام های انسانیِ مطرح شده درپسِ حضور نظامیِ آمریكا در افغانستان كه هم اكنون طولانی ترین جنگ در تاریخ ایالات متحده است را، آشکار می سازد. شاهدان دست اول -از عوامل اطلاعاتی آمریكا گرفته تا سربازان و خانواده های آنها، مقامات افغانستان، روزنامه نگاران، مقامات عالی دولت و ارتش- در این فیلم تجربیات خود را از طریق مصاحبه های احساسی زنده می کنند.

عنوان آخرین مستند گرگ بارکر، “طولانی ترین جنگ”، به بحران جاری در افغانستان اشاره دارد. این جنگ بیش از ۴۰ سال است در جریان می باشد، بیش از ۲۴۰۰ نفر قربانی آمریکایی شده و هزینه آن نزدیک به یک تریلیون دلار بوده است. جمله ای با این مضمون: “نمی فهمم چگونه می توان در این جنگ پیروز شد”، گزاره ای قطعی از افشاگریُ تا حدودی آشفته اما روشنگرانه ی بارکر است.

فیلمی بسیار اکشن، با تحولاتی تکان دهنده و همچنین خطاها و اشتباهاتی باور نکردنی. ماموریتی ناتمام. با پیچشی در تعارض کلاسیک بین خوب و بد. با دیدن این موارد، فکر می کنید در حال خواندن تبلیغات معرفی فیلمی برای آخرین درام اکشن نظامی یا سینمایِ ابرقهرمانی هستید؟ دوباره فکر کنید… همه این موارد گفته شده در مورد جنگی است که توسط ایالات متحده در افغانستان انجام می شود.

در روزهای پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر، کنگره ایالات متحده بودجه ای را برای سربازان آمریکایی در نظر گرفت تا برای تعقیب و به کارگیریِ نیروی نظامی خود علیه کسانی که به آمریکا حمله کرده بودند، استفاده کند. به این ترتیب و براساسِ این سیاست، به زودی بمب هایی روی افغانستان می افتاد، جایی که فرض بر آن بود بقایای القاعده و رهبر آن اسامه بن لادن پنهان شده بودند.

اما به واقع می توان گفت، این آغاز “طولانی ترین جنگ” در تاریخ آمریکا نبود. چراکه هفت رئیس جمهور در استراتژی های مختلف نظامی با محوریت قرار دادن و تمرکز بر کشور افغانستان، نقش داشته اند: جیمی کارتر، رونالد ریگان، جورج اچ دبلیو بوش، ویلیام بیل کلینتون، جورج دبلیو بوش، باراک اوباما و دونالد ترامپ. پس از آنکه به نظر می رسید القاعده نابود شده است، ایالات متحده تمرکز خود را بر شکست دادن طالبان قرار داد، ارتشی از اسلام گرایان که قصد داشتند فلسفه مذهبی سختگیرانه ای را بر زندگی افغان ها تحمیل کنند.

اما پیش از انجام این کار، ایالات متحده حمله به عراق را آغاز کرد و به دنبال آن کار نابودی دولت اسلامی در عراق و سوریه انجام شد. این درگیری های مختلف نظامی که غالبا به عنوان “جنگ علیه تروریسم” توصیف می شود، هیچ نشانی از پایان یافتن ندارد. طولانی ترین جنگ نمای کلیِ هوشیارانه، غم انگیز و تلخی از این جنگ هولناک و گرفتار در اشتباه و خطا را ارائه می دهد.

گرگ بارکر، کارگردان برنده امی، این مستند را کارگردانی می کند. تهیه کنندگان اجرایی الکس گانسا و هوارد گوردون، همچنین تهیه کنندگان اجراییِ سریال برنده جایزه امی «میهن» بودند که از طریق یک داستان خیالی با ژانر سیاسی-هیجانی، درگیری آمریکا در افغانستان را بررسی کرد.

بارکر تعداد قابل توجهی از فرماندهان نظامی، روزنامه نگاران، مقامات آمریکایی و بین المللی، رهبرانِ افغانستان، و شهروندان عادی را در پیوندیِ گیرا و مبتکرانه به کار می گیرد تا پاسخ ها و ارزیابی های خود را در مورد مرگ بن لادن، شکنجه دشمنان خود توسط سربازان آمریکایی زیر سایه ی سازمان سیا، کشتار توسط هواپیماهای بدون سرنشین به غیرنظامیان افغانستان، چرخش احساسات علیه ایالات متحده در تلاش برای تحمیل دمکراسی در مورد افغانستان، و تجدید حیات طالبان به اشتراک بگذارند.

این جنگ طولانی در طول زندگی بیش از ۶۰ درصد مردم افغانستان که زیر ۲۰ سال دارند ادامه داشته است. آنچه واقعا تکان دهنده است، توسط لیزا مادوکس، عامل سازمان سیا، که در سراسر مستند به عنوان ناظر و تحلیلگری نگران ظاهر می شود، بیان شده است: چنانچه او چنین می گوید: “قلب من برای این افراد درد می کند، زیرا من در نقشی بی طرف نمیفهمم که این جنگ چگونه می تواند پایان یابد.” (Ann Brussat, 2020)

فیلمِ “طولانی ترین جنگ”، تغییرات در نگرش و تاکتیک ها را ردیابی می کند. یک قرابتِ آموزنده: در زمان دولت کلینتون، سازمان سیا برای کشتن بن لادن فرصت داشت، اما رئیس جمهور دستوری را امضا کرده بود مبنی بر اینکه آنها می توانند از “فعالیت های کشنده و مرگ آور” علیه رهبر تروریست ها استفاده کنند، اما تنها در صورتی که هدف از این کار کشتن وی نباشد.

تنها چند سال بعد، پس از ۱۱ سپتامبر، سازمان سیا نه تنها دستور کشتن بن لادن را صادر کرد، بلکه در یک مقطع زمانی از او خواسته شد بن لادن را بکشد، سر او را قطع کند و دوباره به ایالات متحده بفرستد. دولت اوباما سرانجام عملیاتی را انجام داد که بن لادن را پیدا و به قتل رساند، اما همچنین یک کارزار جنگی از هواپیمای بدون سرنشین را صورت داد که منجر به کشته شدن تعداد زیادی غیر نظامی شد.

این فیلم به طور خلاصه بیانیه دونالد ترامپ را هنگام شروع کار خود مبنی بر اینکه می تواند ظرف یک هفته در جنگ پیروز شود، اما این روند دربرگیرنده ی کشتن ۱۰ میلیون نفر است را به خوبی قابل لمس می سازد. اما تمرکز فیلم بر لاف زدن هایِ احمقانه یک مرد نیست، بلکه در مورد آنچیزی است که در تحقیقات ۲۰۱۹ واشنگتن پست مستند و اثبات شد، مبنی بر آنکه: ۱۸ سال مقامات آمریکایی (اذهان) مردم را در مورد عملیات خود در افغانستان گمراه و منحرف کردند. یکی از افسران نظامی در مورد فقدان برنامه ای جامع در کشور می گوید: “این حتی یک مأموریت خزنده هم نبود.” “این یک ماموریتِ تخیلی بود.”

مادوکس، عامل سازمان سیا، در این فیلم به عنوانِ وجدان و ضمیرِ این حوادث قرار داد. پیش از شروع روایت، او مقدمه ای را توصیف می کند که نقش او را در زندگی روزمره خود به عنوان مادر دختران جوان نشان می دهد. این نوع از مقدمه چینی درخور این گونه موضوعات نیست و از عهده ی موضوعاتی این چنین در دیگر فیلم ها بر نمی آید. اما در فیلم حاضر جای گرفته است.

بنابراین وقتی در ابتدای فیلم می گوید قلبش برای افغان ها درد می کند، یا وقتی که در انتهای کار به آن موضوع برمی گردد و می گوید، “نمی فهمم چگونه می توان در این جنگ پیروز شد،” هدف ما شنیدن، درک کردن و مهمتر از همه، احساس کردن است. (Pond, 2020)

به طور کلی “طولانی ترین جنگ” فیلمِ خوبی ارزیابی شده و خوشبختانه، این فیلم برخلاف اکثر فیلم های آمریکایی که به جنگ افغانستان می پردازند، بیش از حد یکنوع یا اسلام هراسانه نیست، اما هنوز هم جنبه های زیادی از موضوعات را کشف نمی کند. شاید بزرگترین مسئله این فیلم این باشد که فیلم حاضر سعی می کند بیش از زمانی که برای انجام این کار در اختیار دارد بسترِ کلی موضوعی را پوشش دهد.

همانطور که از عنوان آن پیداست، این درگیری و جنگ سال های طولانی را در بر می گیرد. به همین دلیل، فیلم جزئیات خاصی را که وعده داده است، ارائه نمی دهد، و در عوض تنها نگاهی اجمالی به روایت های واقعی درگیر جنگ در افغانستان دارد. تقریبا می توان گفت، اگر فیلم خود را در روایتی از داستان های کمتری درگیر می کرد، وضعیت بهتری داشت.

اگرچه این کار نیز قابل درک است که چرا بارکر می خواست صدای بیشتری به این افراد بدهد، اما مصاحبه ها آنقدر قابل توجه نیستند که بیننده بتواند ارتباط واقعی با آنها فراتر از احساس همدردی، ایجاد کند. لیکن این بدان معنا نیست که هیچ احساسی در این مستند وجود ندارد.

به نظر می رسد نکته اصلی بارکر در مورد این فیلم این است که بگوید هر داستان دو جنبه دارد و فیلم عمدتا در انتقال این موضوع موفق بوده است. قطعا موارد زیادی در این فیلم وجود دارد که مخاطبان می توانند در مورد انسانیت و همدلی از این روایت ها بیاموزند، اما بعد از یک زمان خاص، این فیلم به سختی تلاش می کند تا به تارو پود و عمق قلب خواننده رخنه کند. (Boelman, 2020)

منابع

– Ann Brussat, Mary, (2020), “The Longest War: Directed by Greg Barker”, https://www.spiritualityandpractice.com/films/reviews/view/28937/the-longest-war
– Boelman, Sean, (2020), “THE LONGEST WAR — A Drab Recollection of War”, https://www.disappointmentmedia.com/reviews/the-longest-war-a-drab-recollection-of-war
– Pond, Steve, (2020), “‘The Longest War’ Film Review: Sobering Documentary Recounts Decades of Destruction in Afghanistan”, https://www.thewrap.com/the-longest-war-film-review-sobering-documentary-recounts-decades-of-destruction-in-afghanistan/