آنچه از جنگ در افغانستان باید دانست!
۲۳ آبان(عقرب)۱۳۹۹- ۲۰۲۰/۱۱/۱۳
نام کتاب: ماموریت سقوط: چگونه سی. آی.ای عملیات براندازی طالبان را در افغانستان رهبری کرد؟
نام نویسنده: گری شون
نام مترجم: اسدالله شفایی
نشر: مرکز مطالعات صلح و توسعه
چاپ: انتشارات تاک،کابل
کتاب «ماموریت سقوط: چگونه سی.آی.ای عملیات براندازی طالبان را در افغانستان رهبری کرد؟» به قلم گری شون و با ترجمه روان اسدالله شفایی در ۴۰۲ صفحه که توسط انتشارات تاک در کابل نشر یافت به تشریح بخشی از حوادث یعداز سال ۲۰۰۱ در افغانستان وسقوط طالبان می پردازد. این کتاب که به قلم یکی از ماموران ارشد سازمان سیا است به طوری دقیق جزیئات آنچه بعداز در جریان سال ۲۰۰۱ در افغانستان رخ داده را تشریح می کند. این کتاب جریان ۳۳ روز از عملیات نیروهای سی. آی.ای در افغانستان است.حادثه ۱۱ سپتامبر۲۰۰۱ و حمله نیروهای القاعده به آمریکا تبدیل به نقطه عطف بزرگی برای افغانستان،آمریکا و جهان شد. آمریکا با هدف مبارزه با تروریسم که به گفته خودش قربانی اصلی آن است حمله به افغانستان را صادر کرد. در این حمله از گری شون از فرماندهان باسابقه سازمان سیا که در روزهای نزدیک به بازنشستگی اش(تقاعد) به سر می برد، خواسته شد که به واسطه اینکه روابط طولانی را با مجاهدین افغان داشته ماموریت جدیدی را در افغانستان برعهده بگیرد. او در این ماموریت به همراه یک تیم هشت نفره وارد پنجشیر یکی از مراکز مهم و کلیدی دوران مقاومت و مبارزه با طالبان شود تا طالبان را به یاری مجاهدین از بین ببرد. این کتاب حاصل آنچه در این ماموریت اتفاق افتاد، است.
«ماموریت سقوط: چگونه سی آی ای عملیات براداندازی طالبان در افغانستان را رهبری کرد؟» با نثر روان اسدالله شفایی به فارسی برگردان شده.آقای شفایی ماستر علوم سیاسی با گرایش ناسیونالیسم و منازعات قومی است. از او ده ها مقاله و تأیف درباره افغانستان و منطقه موجود است. آقای شفایی کتاب های بسیاری دیگر از نویسندگان خارجی درباره افغانستان ترجمه کرده است. کتاب پشت پرده افغانستان اثر دیه گو کوردوزو، طالبان نوشته احمد رشید،کتاب آقای سید عسکر موسوی به نام هزاره های افغانستان و کتاب مشهور جنگ و جامعه و سیاست اثر افغانستان شناس مشهور آنتونیو جیوستوزی از دیگر نوشته هایی است که به قلم آقای شفایی به فارسی برگدانده شده است.
این کتاب با چگونگی ترور احمد شاه مسعود آغاز می شود. در قسمت نخست کتاب، گری به تاریخچه روابط مجاهدین و سی.آی.ای می پردازد. همچنین واضح میکند که شروع فعالیت های سازمان سیا در افغانستان قبل تر از حمله آمریکا در ۲۰۰۱ به کشور است. به گونه ای که مدتها قبل از حمله شوروی به افغانستان فعالیت های خود را در این کشور آغاز کرده بود. در این رابطه نویسنده معقتد است که این سازمان نقش پررنگی در تجهیز مجاهدین داشته است:« این رویداد (مداخله شوروی) باعث شد تا دولت آمریکا با تمام قوا پشت سر مجاهدین افغانستان قرار گیرد و جهان اسلام را برای حمایت از آنان در مبارزه شان برای آزادی تحریک کند».
ویژگی دیگر این نوشته، شرح جزئیات درگیر شدن امریکا در افغانستان نیز است. او چون در عملیات حمله به طالبان نقش کلیدی داشت و در جزئیات امور آگاهی کامل دارد و همین مسئله باعث شده که در کتاب از پیچیدگی های حوادث ۱۱ سپتامبر در کشور پرده بردارد. در بخشی دیگری از کتاب نویسنده از رابطه مجاهدین و سازمان سیا صحبت میکند. به طور مثال آورده است که عطا محمد نور یکی از فرماندهان پرنفوذ جبهه مقاومت در شمال چگونه از حمایت این سازمان از ژنرال دوستم از رهبران پرنفوذ اوزبیک ابراز نگرانی و اعتراض می کند. در رابطه با ویژگی های رهبران افغانستان گری شون از آقای دوستم به نیکی یاد می کند و او را یکی از فرماندهان لایق جنگ خطاب می کند.نکته مهم دیگری که در این کتاب باید به آن توجه کرد این مسئله است که تصویر واضحی از درون خود سازمان سیا ارائه نمیدهد. و شاید دلیل این امر هم تایید این سازمان برای نوشتن این کتاب باشد.
توضیح درباره نفوذ پاکستان بر آمریکا بخش دیگر این کتاب را تشکیل می دهد. در این کتاب آمده است که نفوذ اسلام آباد بر واشنگتن بسیار زیاد است. تاثیری که باعث ترسیدن آمریکا از نیروهای مجاهدین و ائتلاف شمال می شود. عاملی که مانع ورود این گروه به کابل می شود. از طرف دیگر، پس از سقوط طالبان، خلأ یک گروه یا حزب قوی که از پشتون ها نمایندگی بکند در کشور احساس می شود. همین امر نیز در تلاش های پاکستان بر آمریکا برای جلوگیری از نفوذ مجاهدین به کابل تاثیرگذار بود. بهرروی، آقای شون به واسطه سالها رابطه با رهبران مجاهدین و حضور در یکی از حساسترین حوادث کشور از پیچیدگی های آنچه بر افغانستان سال ۲۰۰۱ گذشت آگاهی کامل دارد. امری که باعث دیده شدن کتاب او شد.