ادامه مبارزه برای حقوق زنان در افغانستان

۱۹ آذر (قوس) ۱۳۹۹ – ۹/ ۱۲/ ۲۰۲۰

پس از سقوط طالبان در سال ۲۰۰۱، آغاز روند بازسازی در افغانستان روزنه هایی از امید به آینده ای بهتر را نشان می داد. گرچه افغانستان هنوز هم راه درازی تا تبدیل شدن به یک کشور با ثبات دارد، یعنی جایی که زنان بتوانند از حقوق برابری برخوردار بوده و در امنیت زندگی کنند. با بیش از ۱۹ سال مداخله نظامی بین المللی در این کشور، اکنون تصویر مشاهده شده از این کشور تامل برانگیز است، زیرا سال ۲۰۱۹ ششمین سال متوالی بود که تعداد تلفات غیرنظامیان از ۱۰ هزار نفر فراتر رفته است. سازمان ملل متحد با اثبات و مستند ساختنِ تأثیر جنگ بیش از یک دهه بر غیرنظامیان، دریافت که در سال ۲۰۱۹ تعداد تلفات غیرنظامیان از ۱۰۰۰۰۰ نفر گذشته است.

حقوق زنان در افغانستان؛ خشونت در حال به افزایش

مشکلات اقتصادی، کاهش حمایت های بین المللی و افزایش فقر، آن هم با توجه به وضعیت خطرناک و حساسِ زنان و دختران، پیشرفتی مهلک و کشنده ای (به نوعی پسرفت) است. احیا و تجدید قوایِ نیروهای بنیادگرا، می تواند دستاوردهای به دست آمده در زمینه حقوق زنان را به خطر اندازد. موارد و نمونه های مکرری از ضرب و جرح و اعدام های غیرقانونی و یا سنگسار به خصوص در میانِ خانواده ها و جوامع روستایی وجود دارد. زنان مسموم، شکنجه، و تحت ستم و ستم قرار می گیرند. البته لازم به ذکر است که قوانینی برای ممانعت از این نوع دست اتفاقات وجود دارند، قوانینی چون قانون منع خشونت علیه زنان[۱]. لیکن، در عمل می توان گفت، تسلطِ سیستم های عدالت سنتی عموما مانع از کاربرد و عملی سازیِ مداوم این دست قوانین می شود.

عواقب و پیامدهای مداوم از سرکوب خشونت آمیز و محرومیت از حقوق زنان در افغانستان شامل مواردی چون بیماری های روان تنی، افسردگی و حتی خودکشی می باشد. با این وجود علیرغم شرایط دشوار و فوق العاده خطرناک، زنان افغانستان بیش از پیش صدای خود را علیه بی عدالتی و در جهتِ نمایندگی سیاسی در کشورشان  منعکس ساخته اند.

هشت حقیقت درباره حقوق زنان در افغانستان

1. ازدواج های اجباری: آمار و ارقام سازمان ملل ۵۹ درصد ازدواج ها را اجباری گزارش می کند. یونیسف در گزارشی از سال ۲۰۱۸ چنین مطرح کرده است که حداقل از هر سه دختر یک نفر پیش از ۱۸ سالگی ازدواج می کند.
2. خشونت روزمره علیه زنان: طبق ارقام سال ۲۰۱۷، ۵۱ درصد از زنان بین ۱۵ تا ۴۹ سال حداقل یک بار در طول زندگی خود خشونت جسمی و یا جنسی را از طریق شریک زندگی خود تجربه کرده اند. ۴۶ درصد از آنها درطی ۱۲ ماه گذشته و پیش از نظرسنجی، خشونت را تجربه کرده اند.
3. حبس برای “جرایم اخلاقی”: طبق گزارش دیده بان حقوق بشر (۲۰۱۲)، نیمی از زنان زندانی و همچنین تقریبا تمامیِ دختران زندانی، در حال گذراندن محکومیت خود برای ارتکاب به “جرایم اخلاقی” بوده اند: آنها به زنا متهم می شوند، در حالی که در بیشتر موارد خودِ این رنان و دختران قربانیِ تجاوز جنسی یا فاحشگیِ اجباری هستند.
4. خودکشی به عنوان تنها راه نجات: زنان در افغانستان در موقعیتی خطرناک تر و سخت تر از هر کشور دیگری زندگی می کنند. ضرب و شتم ، تجاوز و تحقیر از زندگی روزمره است. متاسفانه قربانی ساختن خود و خودسوزی، روشی معمول برای خودکشی در افغانستان بوده و بسیاری از زنان افغان به عنوان آخرین چاره برای فرار از خشونت های شدید روانی و جسمی به این روش متوسل می شوند. گرچه در سطح جهانی، مردان بیشتر از زنان خودکشی می کنند، اما در مورد افغانستان تخمین زده می شود که ۸۰ درصد از اقدام به خودکشی ها توسط زنان انجام می شود.
5. حقوق برابر تنها بر روی کاغذ: طبق قانون مبارزه با خشونت علیه زنان، زنان تنها بر روی کاغذ در واقع از حقوقی برابر برخوردارند و در عمل، قضات به ندرت قانون را اعمال می کنند. برای زنان افغان زندگی خارج از خانواده تقریبا غیر قابل تصور است.
6. مرگ و میر بالای مادران: به طور متوسط و میانگین، ۵٫۳ بارداری برای هر زن وجود دارد. ۲۰ درصد زنان پیش از ۱۸ سالگی زایمان می کنند. ۵۹ درصد از زایمان ها توسط ماماها یا پزشکان نظارت می شوند. اما افغانستان– با تخمین و برآوردی از ۱٫۲۹۱ مورد در هر ۱۰۰۰۰۰ تولد زنده نوزاد- یکی از بالاترین میزان مرگ و میر مادران را در جهان دارد. دلایل مرگ و میر این مادران مواردی از جمله سن پایین، کمبود ویتامین ها و مراقبت های پزشکی ضعیف در دوران بارداری است. همچنین از دیگر سو میزان مرگ و میر نوزادان نیز یکی از بالاترین آمارها در جهان است – از هر ۱۰۰۰ کودک، ۶۲ کودک پیش از پنجمین سال تولد خود می میرند.
7. نرخ پایین سواد: در مقایسه با نرخ سواد برای مردان که ۵۵ درصد است، تنها حدود ۳۰ درصد از زنان باسواد هستند.
8. معاینه اجباری بکارت: حتی با وجود آنکه قانون مجازات افغانستان معاینات اجباری زنانه را از سال ۲۰۱۷ ممنوع كرده، به اصطلاح “معاینه بكارت” همچنان توسط افسران پلیس، قضات و وکلا اجرا و دستور داده می شود. لازم به ذکر است این معاینات بخشی از برنامه معمول و روتین در هنگام تحقیق درباره ی خشونت جنسی یا “جرایم اخلاقی” مانند رابطه جنسی خارج از ازدواج است.

منبع: www.medicamondiale.org

[۱] Elimination of Violence against Women (EVAW) law